Opis
Rok wydania: 2012, wydanie V, dodruk 2018
ISBN: 978-83-919132-3-9
oprawa: twarda
Wstęp / 11
1. Projekt budowlany i zasady jego uzgadniania / 13
1.1 Przepisy ogólne i wymagania podstawowe / 13
1.2 Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych. Zakres i forma projektu budowlanego / 15
1.3 Dane wyjściowe do projektowania / 37
1.4 Uzgadnianie i zatwierdzanie dokumentacji projektowej / 38
2. Podstawy zasilania budynków nieprzemysłowych / 43
2.1 Wymagania dotyczące lokalizacji urządzeń zasilających / 43
2.2 Charakterystyka systemu zasilania budynków użyteczności publicznej / 44
2.3 Przyłączenie podmiotów do sieci elektroenergetycznej / 46
2.4 Jakość energii elektrycznej / 51
2.4.1 Standardy jakościowe obsługi odbiorców energii elektrycznej / 51
2.4.2 Wymagania w zakresie jakości energii elektrycznej określone w normach / 56
2.4.2.1 Wpływ wahania napięcia na pracę wybranych odbiorników / 60
2.4.2.2 Harmoniczne, interharmoniczne i subharmoniczne oraz ich wpływ na pracę urządzeń oraz instalacji elektrycznych / 63
2.4.2.2.1 Harmoniczne / 63
2.4.2.2.2 Interharmoniczne i subharmoniczne / 78
2.5 Taryfy za energię elektryczną / 81
2.6 Niezawodność zasilania / 84
2.7 Zasilanie z sieci elektroenergetycznej / 92
2.7.1 Układy sieci średniego napięcia / 93
2.7.2 Układy sieci niskiego napięcia / 96
2.7.3 Układy zasilania w sieciach elektroenergetycznych nn / 101
2.8 Odbiorniki energii elektrycznej / 103
2.9 Zasady obliczania mocy zapotrzebowanej / 131
2.9.1 Budynki mieszkalne / 131
2.9.2 Budynki użyteczności publicznej / 133
2.9.3 Wyznaczanie mocy szczytowych w elementach sieci osiedlowej / 136
2.9.4 Współczynnik jednoczesności i współczynnik zapotrzebowania / 137
2.10 Układy pomiarowe do rozliczeń zużytej energii elektrycznej / 138
2.10.1 Układy pomiarowe / 138
2.10.2 Dobór przekładników prądowych do układów pomiarowych półpośrednich / 148
2.10.3 Dobór przekładników napięciowych do układów pomiarowych / 157
2.11 Wybrane zagadnienia dotyczące projektowania instalacji elektrycznych / 162
3. Sieciowe urządzenia zasilające / 175
3.1 Rozdzielnice niskiego napięcia / 175
3.2 Stacje transformatorowe SN/nn / 191
3.3 Dobór stacji transformatorowej / 203
3.4 Zabezpieczenia transformatorów średniego napięcia / 206
3.5 Zabezpieczenie stacji transformatorowo-rozdzielczej SN/nn / 209
3.6 Wymagania dotyczące lokalizacji budynkowych stacji transformatorowych pod względem ochrony ppoż. / 211
3.7 Optymalizacja położenia pojedynczej stacji transformatorowej / 217
4. Linie elektroenergetyczne niskich i średnich napięć / 227
4.1 Linie kablowe / 227
4.2 Linie napowietrzne / 256
4.2.1 Wymagania dla linii z przewodami pełnoizolowanymi oraz z przewodami niepełnoizolowanymi / 267
4.3 Ochrona odgromowa linii kablowych i napowietrznych / 277
4.4 Przejście z układu TN-C na układ TN-C-S (rozdział przewodu PEN na przewód PE oraz przewód N) / 278
5. Zwarcia / 283
5.1 Obliczanie zwarć. Początkowy prąd zwarciowy / 283
5.2 Parametry elementów obwodu zwarciowego / 287
5.2.1 Parametry zwarciowe systemu elektroenergetycznego / 287
5.2.2 Parametry zwarciowe pozostałych elementów obwodu zwarciowego / 288
5.3 Obliczanie prądów zwarciowych / 293
5.3.1 Prąd zwarciowy udarowy / 293
5.3.2 Prąd zwarciowy wyłączeniowy / 294
5.3.3 Prąd zwarciowy zastępczy cieplny / 295
5.4 Udział silników w prądzie zwarciowym / 303
6. Dobór przewodów i ich zabezpieczeń / 309
6.1 Dobór przewodów w instalacjach elektrycznych / 309
6.1.1 Nagrzewanie kabli i przewodów / 309
6.1.2 Zasady doboru przewodów i kabli w instalacjach elektrycznych / 316
6.1.3 Dobór przewodów na długotrwałą obciążalność i przeciążalność prądową / 317
6.1.4 Sprawdzenie dobranych przewodów lub kabli na warunki zwarciowe / 328
6.1.5 Sprawdzenie dobranych przewodów lub kabli na warunek spadku napięcia / 337
6.1.6 Sprawdzenie dobranych przewodów na spadek napięcia przy rozruchu silników / 340
6.1.7 Sprawdzenie dobranych przewodów z warunku samoczynnego wyłączenia / 342
6.1.8 Przewody ochronne / 345
6.1.9 Wyznaczanie przekroju przewodu neutralnego w obwodach zasilających odbiorniki nieliniowe / 351
6.1.10 Dobór przewodów do zasilania urządzeń, które muszą funkcjonować w czasie pożaru / 355
6.2 Dobór zabezpieczeń / 369
6.2.1 Zasady zabezpieczania przetężeniowego / 369
6.2.2 Zabezpieczenia przewodów / 370
6.2.3 Wymagania zwarciowe stawiane zabezpieczeniom / 376
6.3 Zabezpieczanie silników / 378
6.3.1 Zabezpieczenie zwarciowe / 378
6.3.2 Zabezpieczenie bezpiecznikiem topikowym / 378
6.3.3 Zabezpieczenie przeciążeniowe / 380
6.3.4 Zabezpieczenie zanikowe / 381
6.4 Selektywność zabezpieczeń / 388
6.4.1 Selektywność działania przy kaskadowym połączeniu bezpieczników topikowych / 388
6.4.2 Selektywność działania przy kaskadowym połączeniu bezpiecznika topikowego z wyłącznikiem nadprądowym / 390
6.4.3 Selektywność działania przy kaskadowym połączeniu dwóch wyłączników nadprądowych / 394
6.4.4 Selektywność działania przy kaskadowym połączeniu dwóch wyłączników różnicowoprądowych / 397
6.5 Zabezpieczenie przewodów połączonych równolegle / 403
7. Układy i urządzenia zasilania rezerwowego, awaryjnego i gwarantowanego / 417
7.1 Samoczynne załączanie rezerwy SZR / 417
7.2 SZR sieć/sieć / 418
7.3 Źródła zasilania gwarantowanego i awaryjnego oraz zasady ich doboru / 433
7.3.1 Zasilacze bezprzerwowe (UPS) / 433
7.3.2 UPS pracujący w trybie VFD (off-line) / 435
7.3.3 UPS pracujący w trybie VI (line interactive – sieciowo interaktywny) / 436
7.3.4 UPS pracujący w trybie VFI (on-line) / 436
7.3.5 Układy redundantne UPS / 438
7.3.6 Karta synchroniczna X-Slot Hot Sync – instalacja i oprzewodowanie / 442
7.3.7 Hot Sync™ – system pracy równoległej UPS Powerware / 442
7.3.8 Technologia Hot Sync™ – zasada działania / 444
7.3.9 ABM™ (Advanced Battery Management) – system nieciągłego ładowania baterii / 447
7.3.10 Dobór mocy zasilacza UPS / 450
7.3.11 Przykłady układów zasilania gwarantowanego o zwiększonej niezawodności / 454
7.4 Problemy z zasilaniem i rozwiązania UPS / 459
7.4.1 Wykaz danych technicznych UPS-a deklarowanych przez producenta / 461
7.5 Podstawy funkcjonalne zasilaczy UPS Eaton serii Powerware / 465
7.5.1 Funkcje elektryczne / 465
7.5.2 Działanie w warunkach normalnych / 466
7.5.3 Przerwa w zasilaniu sieciowym/praca autonomiczna z akumulatorów / 466
7.5.4 Przerwa normalna/ładowanie baterii / 466
7.5.5 Przełączenie na wewnętrzny tor obejściowy – włączony przełącznik statyczny / 466
7.5.6 Przełączenie na pracę normalną UPS-a / 467
7.5.7 Podwójne źródła energii w zasilaczach UPS / 467
7.5.8 Falownik / 467
7.5.9 Prostownik / 468
7.6 Opis pracy UPS-a w technologii beztransformatorowej / 471
7.6.1 Budowa wewnętrzna systemu UPS / 471
7.6.2 Tryby pracy / 472
7.6.3 Ręczny przełącznik toru obejściowego EBS / 475
7.6.4 Ręczny przełącznik toru obejściowego MBS / 475
7.7 Algorytm doboru zasilaczy UPS / 483
7.7.1 Algorytm postępowania / 483
7.7.2 Procedura doboru zasilaczy UPS / 485
7.7.3 Wybór UPS-a / 489
7.8 Zasilacze dc – siłownie telekomunikacyjne (STK) / 494
7.9 Baterie kwasowo-ołowiowe / 499
7.9.1 Budowa akumulatora bezobsługowego VRLA / 500
7.10 Porównanie baterii klasycznych VLA i baterii z regulowanym zaworem VRLA / 501
7.10.1 Porównanie baterii VRLA w wykonaniu AGM i żelowych / 501
7.10.2 Zastosowania akumulatorów VRLA / 502
7.10.3 Ładowanie baterii / 503
7.10.4 Rozładowanie baterii / 503
7.10.5 Warunki pracy akumulatorów VRLA / 505
7.10.6 Procesy cieplne w akumulatorach VRLA / 505
7.10.7 Problemy występujące przy eksploatacji akumulatorów VRLA / 505
7.10.8 Składowanie / 506
7.11 Dobór baterii akumulatorów do zasilacza UPS / 507
7.11.1 Elementy wpływające na dobór baterii akumulatorów / 507
7.12 Wymagania techniczne wyboru baterii akumulatorów (diagram) / 510
7.13 Dobór baterii do systemu UPS / 511
7.14 Dobór wentylacji pomieszczenia systemu baterii VRLA / 516
7.14.1 Lista kontrolna systemu wentylacji baterii VRLA / 516
7.14.2 Obliczenia wentylacji pomieszczenia baterii VRLA / 517
7.14.3 Wyznaczenie bezpiecznej odległości od źródeł inicjacji wybuchu / 519
7.15 Zespoły prądotwórcze (ZP) / 520
7.15.1 Dobór mocy zespołu prądotwórczego / 527
7.15.2 Tandem UPS – zespół prądotwórczy / 531
7.15.3 Rodzaje mocy zespołów prądotwórczych / 533
7.15.4 Układy współpracy ZP z siecią elektroenergetyczną / 536
7.15.4.1 SZR sieć/ZP / 536
7.15.4.2 Ręczny przełącznik sieć/ZP / 536
7.15.4.3 Automatyka SZR sieć/ZP z układem obejściowym / 537
7.15.4.4 Ochrona przeciwprzepięciowa w instalacjach napięcia awaryjnego i gwarantowanego / 537
7.15.5 Wymagania dotyczące instalowania zespołów prądotwórczych / 542
7.15.5.1 Warunki przyłączania / 542
7.15.5.2 Warunki zabudowy / 542
7.15.5.3 Projekt budowlany instalacji / 542
7.15.5.4 Instrukcja ruchu i eksploatacji zespołu prądotwórczego (współpracy z siecią energetyki zawodowej) / 543
7.15.5.5 Odbiór techniczny / 544
7.15.6 Przykładowa instrukcja współpracy ruchowej zespołu prądotwórczego z siecią elektroenergetyczną / 545
8. Kompensacja mocy biernej / 553
8.1 Kompensacja mocy biernej indukcyjnej / 553
8.2 Kompensacja mocy biernej pojemnościowej / 576
9. Zasilanie terenu budowy i rozbiórki / 579
10. Zasilanie tymczasowe imprezy masowej / 593
11. Wymagania stawiane obiektom budowlanym łączności – zasilanie / 607
12. Zasilanie oświetlenia ulicznego / 613
13. Ochrona przeciwporażeniowa (zagadnienia wybrane) / 633
13.1 Działanie prądów na organizmy żywe / 633
13.2 Ochrona przeciwporażeniowa przy napięciu U 1 kV / 638
13.2.1 Ochrona podstawowa / 641
13.2.2 Ochrona przy uszkodzeniu / 641
13.2.2.1 Ocena skuteczności samoczynnego wyłączenia w układach TN / 642
13.2.2.2 Ocena skuteczności samoczynnego wyłączenia w układach TT / 646
13.2.2.3 Ocena skuteczności samoczynnego wyłączenia w układach IT / 647
13.2.3 Wyłącznik różnicowoprądowy / 655
13.2.4 Ochrona przeciwporażeniowa w sieciach elektroenergetycznych niskiego napięcia / 659
13.2.5 Przewody PEN i PE w liniach elektroenergetycznych niskiego napięcia / 662
13.2.6 Uziemienia w sieciach TN i TT / 662
13.2.7 Punkty neutralne sieci niskiego napięcia łączone z uziomami stacji zasilających / 674
13.2.8 Połączenia wyrównawcze ochronne / 680
13.2.9 Zasilanie urządzeń w strefach nieobjętych połączeniami wyrównawczymi / 687
13.3 Ochrona przeciwporażeniowa przy zasilaniu z zespołu prądotwórczego (ZP) / 690
13.4 Ochrona przeciwporażeniowa w układach zasilania gwarantowanego UPS / 697
13.5 Ochrona przeciwporażeniowa w pomieszczeniach o zwiększonym zagrożeniu porażeniowym (zagadnienia wybrane) / 704
13.5.1 Instalacje elektryczne w pomieszczeniach kąpielowych oraz baseny pływackie i inne / 704
13.5.2 Ochrona przeciwporażeniowa w obiektach szpitalnych / 709
13.5.2.1 Pomieszczenia użytkowane medycznie / 711
13.5.2.2 Koncepcja ochrony przeciwporażeniowej / 711
13.5.2.3 Układ IT / 712
13.5.2.4 Elektryczność statyczna / 715
13.5.2.5 Ochrona przeciwprzepięciowa / 715
13.5.2.6 Pola elektromagnetyczne (PEM) / 715
13.6 Ochrona przeciwporażeniowa przy napięciu U > 1 kV / 719
14. Badania instalacji elektrycznych niskiego napięcia (zagadnienia wybrane) / 725
14.1 Rodzaj i terminy badań / 725
14.1.1 Wymagania określone w normie PN-HD 60364-6 / 725
14.1.2 Wymagania odnośnie dokładności pomiarów / 728
14.1.3 Prawna kontrola metrologiczna / 728
14.1.4 Częstość wykonywania okresowych badań na terenach budowy / 730
14.2 Badanie ciągłości połączeń przewodów ochronnych / 730
14.3 Pomiary rezystancji izolacji / 731
14.4 Badanie samoczynnego wyłączenia w instalacjach / 735
14.4.1 Badanie samoczynnego wyłączenia zwarcia w instalacjach z zabezpieczeniami zwarciowymi bez wyłączników różnicowoprądowych / 735
14.5 Ogólne warunki wykonywania badań instalacji z wyłącznikami różnicowoprądowymi / 737
14.6 Pomiar prądów upływowych w instalacji elektrycznej / 741
14.7 Pomiar rezystancji podłogi i ścian / 741
14.8 Spadek napięcia / 742
14.9 Pomiar rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu / 743
14.10 Badania zespołów prądotwórczych (ZP) / 746
14.11 Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych dla transformatorów elektroenergetycznych / 752
14.12 Pomiary eksploatacyjne baterii kondensatorów statycznych w układach kompensacji mocy biernej o napięciu znamionowym do 1 kV / 756
14.13 Pomiary eksploatacyjne urządzeń napędowych o napięciu znamionowym do 1 kV / 758
14.14 Badanie ochrony przeciwporażeniowej przez samoczynne wyłączenie zasilania w obwodach zasilanych przez UPS / 759
14.15 Badanie i pomiary baterii akumulatorów / 762
LITERATURA / 765
ZAŁĄCZNIKI / 773
Załącznik 1 Tabele doboru kabli i przewodów / 775
Załącznik 2 Symbole graficzne stosowane w schematach elektrycznych i mapach geodezyjnych (wybrane) / 811
Załącznik 3 Tabele rezystancji i reaktancji transformatorów, linii napowietrznych i kabli (wybranych) / 825
Załącznik 4 Przegląd i kontrola instalacji elektrycznych i instalacji (urządzeń) piorunochronnych w budynku / 827
Załącznik 5 Ochrona sprzętu i urządzeń elektrycznych przez obudowy. Kodowanie barwami elementów manipulacyjnych / 842
Załącznik 6 Wybrane definicje z zakresu elektryki / 845
Załącznik 7 Zasady udzielania świadectw kwalifikacyjnych D i E / 854
Załącznik 8 Charakterystyki wybranych aparatów elektrycznych / 861
Załącznik 9 Prawne aspekty wykonywania pomiarów ochronnych / 880
Załącznik 10 Tabele pomocnicze do oceny skuteczności samoczynnego wyłączenia zasilania / 890
DODATKI / 895
Dodatek 1 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych oraz ochrona przepięciowa w instalacjach elektrycznych obiektów budowlanych (zagadnienia wybrane) / 897
Dodatek 2 Wzajemne sytuowanie obiektów budowlanych i sieci elektroenergetycznych / 938
Dodatek 3 Podstawy projektowania ogrzewania elektrycznego / 979
Dodatek 4 Instalacje elektryczne w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem oraz wentylacja w pomieszczeniach ładowania akumulatorów / 1012
Dodatek 5 Pożary w pomieszczeniach i krzywe symulujące pożary / 1045
Dodatek 6 Wymagania dotyczące instalowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu / 1057
Dodatek 7 Oświetlenie awaryjne w budynkach oraz wymagania dotyczące zasilania awaryjnego w tunelach komunikacyjnych / 1061
Dodatek 8 Zagrożenie pożarowe oraz porażeniowe pochodzące od ograniczników przepięć (SPD) / 1081
Dodatek 9 Zasady projektowania sterowań instalacjami do odprowadzania dymu i ciepła / 1092
Dodatek 10 Ochrona pożarowa kanałów i tuneli kablowych / 1116
Dodatek 11 Zasilanie pompowni przeciwpożarowych / 1142
Dodatek 12 Wyłącznik selektywny / 1160
Dodatek 13 Obliczanie energii zapotrzebowanej przez oświetlenie wbudowane dla potrzeb charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową / 1176
Dodatek 14 Zasady opracowywania instrukcji techniczno-ruchowej dla rozdzielnic SN i WN / 1186
Dodatek 15 Zwarcia łukowe w obwodach elektrycznych – niebezpieczne iskrzenie.
Źródło: firma Siemens / 1195
Dodatek 16 Przykłady specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych – płyta CD