Błąd i niepewność pomiaru

Każdy pomiar wielkości fizycznej obarczony jest błędem, co oznacza, że może zostać dokonany ze skończoną dokładnością – jest pewnym przybliżeniem wartości rzeczywistej. Przybliżenie to określa niepewność pomiarowa. Fakt ten związany jest nie tylko z niedoskonałością działań człowieka, lecz także z niedoskonałością wykonania przyrządów pomiarowych, przypadkowym stanem materii w chwili dokonywania pomiaru, wpływem procesu pomiarowego na wielkość mierzoną oraz przybliżonym charakterem modeli rzeczywistości opisywanych w postaci praw fizyki. Zasady obliczania i szacowania niepewności pomiarowych, a także oceny wyników pomiarów zostały opracowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) i zawarte są w normie opublikowanej w 1995 roku „Guide to the Expression of Uncertainty in Measurement” stanowiącej wspólne dzieło siedmiu organizacji międzynarodowych. Polska zgodnie z umowami międzynarodowymi zadeklarowała się do zastosowania normy ISO, która dotyczy zapisu oraz obliczania niepewności pomiarów, a także do obowiązku użytkowania jednostek układu SI. Wersja polska wydana w roku 1999 przez Główny Urząd Miar nosi nazwę „Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik”. Wszelkie wyniki pomiarów pozbawione oceny ich dokładności są w istocie tylko wskazaniami, a podawanie niepewności razem z wynikiem nie świadczy o braku kompetencji laboratorium. Wręcz przeciwnie – umiejętność jej liczbowego wyrażenia stanowi podstawę podwyższonego zaufania do laboratorium. Wyniki pomiarów wielkości fizycznych i chemicznych wraz z informacją ilościową o jakości pomiarów pozwalają na porównanie ich z wartościami odniesienia podanymi w specyfikacjach lub normach, a także do oszacowania ich wiarygodności w porównaniu z wynikami uzyskanymi przez inne laboratoria.

[frg. wstępu]